“Over tien jaar is waterstof qua technologie klaar voor grootschalige introductie in een scala van toepassingen in Nederland.” Dat stelt Ulco Vermeulen, voorzitter van het TKI Nieuw Gas van de Topsector Energie, bij de overhandiging van de Routekaart Waterstof aan Sandor Gaastra, directeur-generaal Energie van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). De Routekaart beschrijft waar en hoe duurzame waterstof kan worden ingebed in het Nederlandse energie- en grondstoffensysteem.
De Routekaart stelt dat investeringen in pilots en demonstratieprojecten nu noodzakelijk zijn om ervaring op te bouwen, vooral in de industrie en de mobiliteit, de meest kansrijke markten voor duurzame waterstof. Innovaties blijven belangrijk om nieuwe toepassingen mogelijk te maken en om de kosten van de technologie en van systemen, en daarmee de kostprijs van waterstof, verder te laten dalen. De Routekaart is in opdracht van EZK door TKI Nieuw Gas opgesteld.
Systeemrol van waterstof
Waterstof kan een belangrijke systeemrol vervullen. Waterstof biedt flexibiliteit vanwege de verschillende toepassingsmogelijkheden. Het koppelt markten aan elkaar zoals (offshore) windparken en de chemische industrie waar waterstof kan worden gebruikt voor de opwekking van hogetemperatuurwarmte en als grondstof voor chemicaliën voor de productie van bijvoorbeeld ammoniak. Het is een duurzaam alternatief voor koolstofhoudende energiedragers, zoals diesel in vrachtwagens, schepen en treinen waar batterij-elektrische oplossingen niet toereikend zijn. Het kan in de bestaande gebouwde omgeving aardgas vervangen. Waterstof kan ook grootschalig worden opgeslagen gedurende langere perioden. Voor het transport kan de huidige gasinfrastructuur worden gebruikt.
Groene waterstof
Voor de productie van waterstof bestaan diverse mogelijkheden. Groene, duurzame waterstof kan bijvoorbeeld worden geproduceerd uit duurzame elektriciteit afkomstig van wind en zon. Daarbij wordt elektriciteit gebruikt om via elektrolyse water te splitsen in waterstof en zuurstof. Voor grijze waterstof is aardgas de basis. Als de daarbij vrijkomende CO2 wordt afgevangen en bijvoorbeeld offshore in lege gasvelden wordt opgeslagen, is er sprake van blauwe waterstof die klimaatneutraal is. De routekaart pleit voor groene, duurzame waterstof en stelt dat grijze op de korte termijn en blauwe waterstof op de middellange termijn kunnen helpen om de markt voor waterstof snel te ontwikkelen.
"Nederland kan koploper worden in Europa"
Nederland is uitstekend gepositioneerd om een belangrijke rol te spelen op het gebied van waterstof, stelt het TKI optimistisch. "De Nederlandse ambities voor offshore wind, de sterke industriepositie, de uitstekende infrastructuur (havens, gasleidingen, gasvelden, aanlanding elektriciteit) en de goede kennispositie vormen een stevige basis om met klimaatneutrale en duurzame waterstof onze ambitieuze klimaatdoelstellingen voor 2030 en 2050 te halen."
De Routekaart stelt dat integrale plan- en visievorming noodzakelijk is. Een heel scala aan ontwikkelingen heeft invloed op waterstof, zoals de productie van duurzame elektriciteit uit wind en zon, de behoefte aan infrastructuur, verduurzaming van de industrie, de beschikbaarheid van gasnetten, de mogelijkheden van CCS (CO2-afvang en -opslag) en beleid op het gebied van energie, klimaat en innovatie. Duidelijkheid en keuzes zijn vereist om de kansen die waterstof biedt te kunnen verzilveren.