Duits-Nederlandse impuls voor zwaartekrachtsgolvenonderzoek

Zojuist hebben Nikhef en het Duitse Albert-Einstein-Institut in aanwezigheid van minister-president Mark Rutte een verklaring ondertekend om de wetenschappelijke en technologische samenwerking op het gebied van zwaartekrachtsgolvenonderzoek verder te versterken. Plan is ook om een gezamenlijke visie op een nieuwe (derde generatie) detector voor zwaartekrachtsgolven te ontwikkelen. De ondertekening vond plaats op de Hannover Messe 2016, de grootste technologiebeurs ter wereld.

Op 11 februari dit jaar maakten wetenschappers bekend dat zij voor het eerst direct zwaartekrachtsgolven hadden gedetecteerd. Nederlandse wetenschappers waren nauw betrokken bij deze baanbrekende ontdekking en hebben cruciale bijdragen geleverd aan de validatie van de meting, de data-analyse van deze zwaartekrachtsgolven, en werkten mee aan de astrofysische interpretatie. Sindsdien is dit onderzoeksgebied in een stroomversnelling terecht gekomen. Terwijl het zwaartekrachtsgolvenonderzoek onverminderd doorgaat met de huidige infrastructuur, is het dringend noodzakelijk om alvast een visie te creëren voor een nieuwe generatie van detectoren.

Einstein Telescoop

Eén van de veelbelovendste toekomstige projecten is de ‘Einstein Telescoop’ (ET), een detector die veel nauwkeuriger kan meten dan de huidige instrumenten. Het doel van de nu getekende samenwerkingsovereenkomst tussen Nikhef en het Duitse Albert-Einstein-Institut (AEI) is om te komen tot een gezamenlijke visie op het zwaartekrachtsgolvenonderzoek en op de ontwikkeling van nieuwe detectoren. Een belangrijk onderdeel van de samenwerking zal zijn om gezamenlijk onderzoek te doen naar een mogelijke locatie voor een toekomstige detector in Europa.  Dit zal onder andere in de vorm van haalbaarheidsstudies gebeuren, waarbij het Duits-Nederlandse grensgebied in Zuid-Limburg en Nordrhein-Westfalen een te onderzoeken locatie is.

Actief

Nikhef-directeur Stan Bentvelsen is enthousiast: "Nikhef en AEI zijn beide zeer actieve spelers op het gebied van zwaartekrachtsgolvenonderzoek, met brede expertise in zowel instrumentatie als analyse en interpretatie van meetgegevens. Het bundelen van de Duits-Nederlandse krachten zal de gezamenlijke positie in dit onderzoeksgebied duidelijk versterken."

Programmaleider Jo van den Brand is blij met de internationale steun: "De wereldwijde gemeenschap van wetenschappers op het gebied van zwaartekrachtsgolvenonderzoek ondersteunt dit initiatief om een gezamenlijke visie op een nieuwe generatie detector te ontwikkelen. Europese collega’s zijn bovendien betrokken via het Astroparticle Physics European Consortium, Appec. Het is geweldig dat we nu zo snel door kunnen na de eerste detectie."