14 feb. 2019
2 minuten
In 2007 werd het bronzen beeld ‘De Denker’ van Rodin gestolen uit de beeldentuin van museum Singer Laren. Twee dagen later werd het zwaar beschadigd teruggevonden. Een jaar later benaderde het museum Tonny Beentjes, vakdocent restauratie en conservering metaal aan de UvA, voor advies over de beste behandeling van het beeld. Hij adviseerde 3D-technieken in te zetten. Het onderzoek naar de behandeling van het beeld was het startpunt van het promotieonderzoek van Beentjes. Hij promoveert op vrijdag 22 februari aan de Universiteit van Amsterdam.
Koperdieven hadden geprobeerd de Larense Denker met een slijptol in stukken te zagen. "Overal in het beeld waren zaagsneden te vinden, letterlijk van top tot teen. Het hoofd was zwaar getroffen door sneden in het gezicht en de schedelkap was bijna losgemaakt. Als gevolg hiervan was het bovenste deel van de schedel een van de delen die last had van vervorming. Een ander ernstig mishandeld gebied was de linker bovenarm, die bijna volledig was doorgesneden en net als de schedel last had van hamerslagen waardoor de bovenarm verdrongen en misvormd was. Maar de meest in het oog springende schade was het ontbrekende rechteronderbeen, het enige deel dat de dieven volledig van het beeld hadden weten af te snijden. Hierdoor ontbrak het hele deel tussen de knie en de enkel. Dit deel van het beeld is nooit door de politie teruggevonden."
Ingrijpende restauratie
Beentjes kreeg als opdracht van het museum De Denker van Rodin te restaureren met voldoende behoud van de oorspronkelijke waarde en beeldkwaliteit zodat het weer tentoongesteld kon worden aan het publiek. "De voorwaarden die het museum stelde aan de restauratie vroegen om een innovatieve benadering. De traditionele bronzen restauratietechnieken zoals lassen en solderen, waarbij de benodigde hitte de originele patina (oxidatielaag) zou aantasten, werden als te ingrijpend beschouwd."
Het 3D-scannen van diverse andere exemplaren van de Denker en het gietmodel, en het printen van ontbrekende onderdelen leken het meest geschikt. Onder meer omdat 3D-scannen geen fysiek contact met het originele kunstwerk maakt en 3D-printen nauwkeurig aanvullingen kan reproduceren op exact het gewenste formaat.
Het team benaderde het Rodin Museum in Parijs voor toestemming om een 3D-scan van het originele gipspatroon te maken dat bijna 90 jaar eerder gebruikt werd voor het gieten van De Larense Denker.
‘Bijzonder uitdagend en uniek’
De restauratie van De Larense Denker was een van de eerste toepassingen van 3D-scannen en -printen om ontbrekende delen van een beeld op te vullen. Terwijl deze 3D-technieken eerder waren gebruikt om modellen van beelden te reproduceren, toonde de restauratie aan dat 3D-scannen en -printen ook kan worden gebruikt om ontbrekende onderdelen aan te vullen. "Wat de restauratie bijzonder uitdagend en uniek maakte was het feit dat deze nieuw gereproduceerde onderdelen in de sculptuur moesten worden verwerkt en een pasvorm met minimale tolerantie vereisten", aldus Beentjes. "Daarnaast vereiste het oppervlak van de 3D-geprinte delen een oppervlak dat zeer dicht bij de originele Rodin-modellering lag, zonder storende printlijnen."
Bekijk de verkorte docu die AVRO Kunstuur maakte over de restauratie
Anderen lazen ook
