Christiaan Huygens Wetenschapsprijs voor wiskunde

Onderzoeker Jan-Willem van Ittersum heeft de Christiaan Huygens Wetenschapsprijs gekregen voor zijn proefschrift Partitions and quasimodular forms; variations on the Bloch-Okounov theorem. Hij ontving de prijs, een bedrag van 10 duizend euro en een bronzen beeld van Christiaan Huygens, uit handen van minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Van Ittersum (Amstelveen, 1994) is postdoctoraal onderzoeker aan de Universität zu Köln. Eerder werkte hij als Postdoctoral Fellow aan het Max Planck Institute in Bonn. Hij promoveerde op 9 juni 2021 aan de Universiteit Utrecht op zijn onderzoek ‘Partitions and quasimodular forms; variations on the Bloch-Okounov theorem’.

Modulaire vormen

Het tellen van het aantal verschillende oplossingen voor een probleem of het aantal mogelijke configuraties in een model, is een belangrijke uitdaging in de wiskunde en in de natuurkunde. De stelling van Bloch-Okounkov laat zien dat dit soort telproblemen soms onverwachte onderliggende extra symmetrie vertonen, zogenoemde modulaire symmetrie. Dat is een belangrijk inzicht, want het helpt om het oorspronkelijke probleem beter te begrijpen.

Het proefschrift van Van Ittersum geeft een heel nieuwe kijk op de stelling van Bloch-Okounkov, namelijk door de lens van de wiskundige theorie van modulaire vormen. Modulaire vormen zijn bepaalde soorten functies,  waarover een uitgebreide theorie bestaat in de wiskunde. De studie van Van Ittersum leidt tot uitbreidingen van de stelling van Bloch-Okounkov en tot nieuwe toepassingen op het snijvlak van algebraïsche meetkunde, getaltheorie en  representatietheorie, met belangrijke verbindingen naar de statistische natuurkunde.

De jury, onder voorzitterschap van Eric Opdam, hoogleraar wiskunde aan de Universiteit van Amsterdam, was diep onder de indruk van de kwaliteit en innovatieve bijdrage van het proefschrift aan het vakgebied wiskunde. ‘Van Ittersum presenteert hierin spectaculaire nieuwe resultaten over diepgaande onderwerpen binnen de wiskunde’, aldus het juryrapport. ‘Hij toont niet alleen virtuositeit in het verbinden van verschillende concepten en theorieën op een hoog abstractieniveau, maar zorgt tegelijk voor een heldere en toegankelijke presentatie van deze ideeën.’ Van Ittersum wordt inmiddels wereldwijd beschouwd als expert in de in het proefschrift beschreven methodologie.