17 dec. 2018
2 minuten
Een beetje sciencefictionfan weet natuurlijk wie Douglas Rain is. Of liever gezegd ‘was’ want ik zag pas het bericht dat hij op 11 november op 90-jarige leeftijd overleden is. Nu heb ik wel een zwak voor de originele afleveringen van Star Trek uit de jaren zestig, maar daar houdt het ook wel zo ongeveer op. Mij zei zijn naam in eerste instantie dan ook niks. Dat geldt denk ik voor veel mensen. Logisch natuurlijk, want niet iedereen houdt van sciencefiction.
Maar het HAL 9000 Logic Memory System zegt vast meer mensen wat. In elk geval toch de fans van filmmaker Stanley Kubrick. Die weten dat het dan gaat over de computer die in zijn sci-fi-film 2001: A Space Odyssey de bemanning van het interplanetaire ruimteschip Discovery One dwarszit. En laat Douglas Rain nu de stemacteur zijn die HAL zijn onderkoelde mededelingen aan de bemanning laat doen.
Nu is ‘dwarszitten’ wel een understatement. Want HAL – een ‘Heuristically programmed ALgorithmic’ computer – probeert als kunstmatige intelligentie zijn eigen fouten te verbloemen door de ruimtereizigers een enkeltje eeuwigheid te bezorgen. Want die willen HAL uitschakelen omdat ze doorhebben dat het apparaat kuren vertoont. Uiteindelijk slaagt enig overgebleven bemanningslid Dave Bowman daar toch in. Door een voor een de geheugenmodules weg te halen. Met een schroevendraaier.
Wat ik ook voor Star Trek vind gelden, gaat ook bij deze film op: de vooruitziende blik van de makers. Dat in je zoals in Star Trek in de jaren zestig zoiets als mobieltjes – en dan ook nog als hippe ‘flip phone’ – of ‘touch screens’ al voorziet. Of HAL. Want Kubricks film dateert uit 1968. En eigenlijk dateert het van nog eerder. Want hij schreef het scenario samen met Arthur C. Clarke. Een Engelsman die behalve schrijver ook als uitvinder en futuroloog te boek staat. En dat scenario schijnt gebaseerd te zijn op een kort verhaal van Clarke uit 1948.
Nu hebben technici nog wel eens de naam mogelijke gevaren van technologische ontwikkelingen niet te willen zien. Maar dat lijkt mij niet terecht als ik dan naar 2001 kijk. Je moet het wel willen zien natuurlijk. En technici moeten eens meer weerwoord geven. Laat sceptici maar komen met hun opmerkingen over AI en hoe wij ooit het tij niet meer kunnen keren. Want wij zijn voorbereid. Misschien is het even zoeken maar ergens hebben wij echt wel iets staan over modules die je zo lekker handig kunt plaatsen én verwijderen. Met alleen maar een schroevendraaier.
Robin Zander
r.zander@mybusinessmedia.nl