2 mei. 2016
2 minuten
‘De Hannover Messe markeert de opmaat naar Industrie 4.0’, concludeerde een opgetogen Messe-directeur, met in zijn kielzog een reeks beleidsmakers, waaronder president Obama, bondskanselier Merkel en ook onze eigen minister-president Mark Rutte en FME-voorzitter Ineke Dezentjé.
Die laatste twee hebben nogal wat missiewerk te verrichten, want Nederland is nog niet veel verder dan die opmaat. Een van de fundamenten van ‘slimme productie’ is immers automatisering met robots die zelfstandig kunnen communiceren, met elkaar en met hun operators. Wat volgens critici weer zou kunnen leiden tot banenverlies – en dat is dan weer minder slim.
Maar daarvoor hoeven we in ons land helemaal nog niet bang te zijn: het Nederlandse bedrijfsleven gebruikt nauwelijks robots. Dat is althans de conclusie van arbeidssocioloog Fabian Dekker van de Erasmus Universiteit. Vooralsnog valt volgens hem het gebruik van robots volstrekt in het niet bij digitalisering en heeft het nog weinig impact op de arbeidsmarkt. Dekker liet bij 1000 Nederlandse bedrijven onderzoeken welke technologische vernieuwingen ze de afgelopen twee jaar hebben uitgevoerd. Zo’n 20% van de bedrijven bleek inderdaad nieuwe technologie te hebben aangeschaft. Daarbij ging het echter vooral om administratieve ICT, smartphones en beveiligingssystemen.
Niet meer dan 1 à 2% van de ondervraagde bedrijven haalde een robot naar de werkvloer. De enkele melk- en lasrobots, en hier en daar een drone, vormen volgens Dekker niet meer dan een marginale bedreiging voor de werkgelegenheid en amper de opmaat naar smart industry.
De werkelijke bedreiging voor de werkgelegenheid komt volgens Dekker van de digitalisering. Daardoor ontstaan nieuwe arbeidsverhoudingen (denk aan Uber en AirBNB) en verdwijnen administratieve banen. Kijk maar wat er momenteel gebeurt bij banken en verzekeraars.
Dekker geeft ook een verklaring voor de achterblijvende robotisering in Nederlandse bedrijven: voor MKB-bedrijven zijn ze nog te duur en we hebben ook geen robot-intensieve, grootschalige auto-industrie. Een onlangs opgezet uitzendbureau voor industriële robots zou aan dat eerste bezwaar tegemoet kunnen komen.
De algemene conclusie is waarschijnlijk toch wel: Smart Industry – de techniek is er klaar voor… nu de markt nog.
Henk de Vries