Octrooi kwijt? Geld terug!

Waardeloos octrooi inzetten tegen de concurrent

Wat was het geval? Geneesmiddelfabrikant AstraZeneca drukte met haar octrooi concurrenten uit de markt. Goedkopere concurrenten probeerden het octrooi onderuit te krijgen bij de rechtbank Den Haag. Die vond het octrooi geldig. De Engelse rechter èn de Engelse hogerberoeprechter vonden het octrooi echter niet geldig: het was niet inventief genoeg om beloond te worden met een octrooi. De Engelse hogerberoeprechter ging daarbij ook in op het in haar ogen onjuiste eerdere Haagse vonnis. De concurrenten deden AZ een voorstel: wij stoppen, maar dan vergoed jij de schade als we ten onrechte zijn gestopt. AstraZeneca startte echter gewoon met de executie van het Haagse vonnis, ook al liep daar nog hoger beroep tegen en al lag er een prima aanbod van de concurrenten. Dus die concurrenten kregen natte voeten en stopten er mee. En jawel: de Nederlandse hogerberoeprechter vond het octrooi ook nietig.

Als je weet dat een octrooi waardeloos is, is er geen wet die verbiedt dat je dat octrooi in stand houdt. Als je niet weet (of hoort te weten) dat een octrooi waardeloos is en je zet dat octrooi in tegen de concurrent: ook dat mag. De combinatie mag echter niet: als je weet of hoort te weten dat een octrooi waardeloos is en het toch inzet tegen de concurrentie, dan mag dat niet. Door het oordeel van de Britse hogerberoeprechter had AstraZeneca dat kijkje in de toekomst al gekregen.

Koper geoctrooieerde producten: jaren te veel betaald

In de AstraZeneca-kwestie was het niet de concurrent die een claim instelde, maar de koper van geoctrooieerde producten, namelijk de ziektekostenverzekeraar Menzis. Menzis besefte dat ze jarenlang te veel had betaald: 50 cent per pil in plaats van 1 cent bij de goedkoopste concurrent. Als de concurrentie niet was weggejaagd, zouden die goedkopere alternatieven op de markt zijn gebleven. Menzis stelde haar schadeclaim in op grond van ‘ongerechtvaardigde verrijking'. Juristen weten: dat wordt vaak geprobeerd, maar zelden toegewezen door de rechter. De eisen:
- de een wordt rijker (verkregen voordeel/afgewend nadeel);
- de ander heeft schade (gelden verlies/gederfde winst): verarming;
- verband tussen de verrijking en de verarming;
- geen redelijke grond voor de verrijking.

Koper kon geen kant op

En ja, dat slaagde. Het was zelfs de eerste keer in Nederland dat een ziektekostenverzekeraar hierin slaagde. Voor de prijs van het product was geen redelijke grond. Een redelijke grond zou zijn geweest: een geldig octrooi waarmee uitvinderswerkzaamheden/researchkosten worden beloond/gecompenseerd door middel van een tijdelijk monopolie. Menzis ‘kon geen kant op' behalve het veel te dure product afnemen. Nou is dat bij veel geneesmiddelen snel het geval.

Afsluitende tip: beoordeel uw kans (of risico)

Het is echter niet ondenkbaar dat dat ook in de engineeringhoek voor kan komen. Loop eens door uw R&D-bedrijf heen om te kijken of alles wat daar staat 100% door uw bedrijf is gemaakt. Zitten er echt nergens onderdelen in die u wel elders tegen een veel te hoge prijs móest inkopen, omdat u niet zonder kunt en er een octrooi op zit?

Wat leren we hier nou van? Dat als er iets naar uw gevoel ‘niet deugt' en u genoeg doorzettingsvermogen heeft, er een goede kans is dat de wet en de rechter u in het gelijk stellen. Dat moet u natuurlijk alleen doen als het genoeg oplevert. Alleen gelijk krijgen is even bevredigend, maar u bent in de eerste plaats ondernemer. Een factor 1 op 50 voor een onmisbaar onderdeel kan echter flink in de papieren lopen.

Lees-verder-tips:

• 22 oktober 2020: Als je jouw techniek niet door middel van een octrooi kunt beschermen, dan is bescherming van de techniek door middel van het uiterlijk misschien wel mogelijk! Lees deze column van Hub Dohmen.
• 30 maart 2020: Artificial Intelligence en ethisch engineeren; hoe gaan Tesla en andere fabrikanten van zelfsturende auto's met ethiek en aansprakelijkheid rond AI om? Column van Hub Dohmen..

Mr. Hub Dohmen
Dohmen advocaten
twitter
LinkedIn