Wie heeft auteursrecht: industrieel ontwerper of fabrikant industriële elektronica?

Concrete casus: een fabrikant van industriële electronica huurt met enige regelmaat dezelfde industrieel ontwerper in om een aantrekkelijke behuizing voor electronica te ontwerpen. Op enig moment vraagt de fabrikant aan de designer om een designwand te ontwerpen om op de beurs er uit te knallen ("dat kun jij ook wel").

Trots zet de fabrikant een foto van de wand op de website. Op enig moment krijgen de fabrikant en de designer ruzie en eist de designer dat de fabrikant de foto van de website haalt. Op de foto zit het auteursrecht van de fabrikant, die heeft de foto gemaakt, maar de bewering van de ontwerper luidde dat het auteursrecht op het ontwerp van de wand bij hem rustte.

Je mag niet zomaar andermans auteursrechtelijk beschermd werk als hoofdonderwerp hebben van een door jou gepubliceerde foto (tenzij …, en dan komen we bij een van de vele uitzonderingen in de auteurswet).

Dus klopte de fabrikant in ons gratis spreekuur IE-ICT-Techniek bij ons aan met de vraag of de stelling van de ontwerper dat het auteursrecht op de wand bij hem lag, klopte.

In dit geval wel, omdat de wand was gemaakt was voor eenmalig gebruik op de beurs; dat komt door een wettelijke regeling in de modelwetgeving. Het was anders geweest als de fabrikant geen electronica zou produceren maar designwanden. Dan is er geen sprake van eenmalig gebruik maar heeft de fabrikant de bestelling gedaan "met het oog op een gebruik in handel of nijverheid van het voortbrengsel waarin de tekening of het model is belichaamd", vrij vertaald: voor massaproductie. Dan geldt de opdrachtgever (de fabrikant) als fictief ontwerper van het model en deze heeft daardoor tevens het auteursrecht – zelfs als er geen modelregistratie van komt.

Terug naar de feitelijke situatie: de fabrikant maakt electronica in massaproductie, laat het ontwerp van de buitenkant over aan de designer en produceert de behuizing van de electronica naar het ontwerp van de designer. De fabrikant is dus opdrachtgever van een model voor massaproductie door de fabrikant en is daarmee modelontwerper en auteursrechthebbende.

Als een groothandel echter zegt: "maak jij maar een leuk ontwerp en ik koop dan steeds bij jou in tegen x euro per stuk", dan ligt het auteursrecht niet bij de groothandel, maar bij de ontwerper. In een rechtszaak over een soortgelijk geval gaf de rechter aan dat de wetgever waarschijnlijk niet heeft beoogd dat in alle gevallen waarin door een handelaar aan een leverancier van producten wordt gevraagd een product te ontwerpen en vervolgens een bestelling van dat product bij die leverancier doet, de auteursrechten bij die handelaar komen te rusten.

Een en ander luisterde erg nauw: zo was van belang dat voor de opdrachtgever onbekend was welke prijs de ontwerper bij zijn leverancier bedong en wat zijn marge daarop was, en dat er geen aparte ontwerp- of opdrachtvergoeding was.

Moraal van dit verhaal: leg vast bij wie de model- en auteursrechten liggen, zodat je niet voor een onaangename uitzondering en dus verrassing komt te staan – of moet vechten over de vraag of de uitzondering zich voordoet.

juli 2017

mr. Hub Dohmen,
Dohmen advocaten – in techniek
e: h.dohmen@dohmenadvocaten.nl
twitter: http://twitter.com/hdohmen
LinkedIn: http://nl.linkedin.com/in/hubdohmen

Lees-verder-tips:

• 31 mei 2017: The 3D Print Copyshop and Copyright . Column (Engels) van Hub Dohmen.
• 8 mei 2017: Onlangs was Hub Dohmen namens Dohmen advocaten present bij Virtual (R)evolution 2017, dé vakbeurs rondom virtual reality (VR) en augmented reality (AR). Wat doet een advocaat daar nou? Valt daar dan juridisch iets over te zeggen? Ja, dat valt er. Column van Hub Dohmen.
• 5 mei 2017: 3D print service providers and copyright (B2B) . Column (Engels) van Hub Dohmen.
• 24 april 2017: Jurassic Park, Westworld en het Europees Parlement. Of: de risico’s van robotisering zonder regelgeving. Column van Hub Dohmen.
• 27 februari 2017: 3D Printing and Intellectual Property. Column (Engels) van Hub Dohmen.