Welke eisen gelden voor hijskranen die gebouwd zijn voor 1995?

Mag ons bedrijf voor een hijskraan uit 1970 blijven terugvallen op de in het bouwjaar geldende NEN-normen of moeten we toetsen aan de laatste ‘stand van de techniek’?

Casus

Ons bedrijf heeft veel hijskranen in gebruik, die niet voorzien zijn van CE-markering, omdat ze gebouwd zijn voor 1-1-1995.

Onze Arbodienst geeft aan dat een hijskraan, die gebouwd is voor 1-1-1995 werd geacht deugdelijk te zijn, in de zin van de Arbowetgeving, als deze kraan was gebouwd volgens de kraanbouwnormen zoals genoemd in Beleidsregel 7.4-1 ‘Deugdelijkheid hijskranen’. Deze beleidsregel (zie het kader onderaan deze tekst) noemt nog de oude NEN-normen, maar is in het jaar 2011 komen te vervallen.

De oude NEN-normen zijn ondertussen vervangen door nieuwe NEN-EN normen, zoals de NEN-EN 15011 (brug en portaalkranen), NEN-EN 60204-32 (elektrische veiligheid kranen), NEN-EN 14492-2 (Takels met motoraandrijving), etc. Deze nieuwe NEN-EN normen zijn, volgens onze Arbodienst, productnormen bedoeld voor de bouwer van de hijsmachine (ontwerpnormen) en zijn niet van toepassing op de gebruiksfase van de hijsmachine.

Arbeidsmiddelen dienen gedurende hun volledige levensduur, mede door adequaat onderhoud, blijven te voldoen aan de relevante eisen van de ontwerp Wet- en regelgeving en ook de Arbowet. Het komt echter voor dat ons bedrijf niet weet volgens welke NEN-normen een kraan met een bouwjaar voor 1995 is gebouwd en is er geen constructiedossier beschikbaar en kunnen we ons niet wenden tot de fabrikant omdat die inmiddels niet meer bestaat.

Vraag

Mag ons bedrijf voor een hijskraan uit 1970, volgens de hiervoor genoemde beleidsregel, blijven terugvallen op de in het bouwjaar geldende NEN-normen of moeten we toetsen aan de laatste ‘stand van de techniek’, zoals weergegeven in de nieuwste productnormen?

Antwoord

Er zijn een aantal mogelijkheden:

1) Een kraan van voor 1-1-1995, die na ingebruikname ‘substantieel’ is gewijzigd:

De kraan dient opnieuw CE-gemarkeerd te worden door degene die de aanpassingen uitvoert of de eigenaar is. Daarbij dient de huidige stand der techniek, zoals vastgelegd in de actuele NEN-EN-normen) te worden gevolgd. Zie ook de volgende link: https://www.nlarbeidsinspectie.nl/onderwerpen/veilige-gereedschappen-machines-en-beschermingsmiddelen/documenten/richtlijnen/2022/05/23/werkinstructie-beoordelen-van-gewijzigde-machine
Handhaving van nieuwe CE-gemarkeerde machines vindt plaats door de Arbeidsinspectie op basis van het Warenwetbesluit Machines, zie de link: https://www.nlarbeidsinspectie.nl/publicaties/publicaties/2019/08/28/handhavingbeleid-productwetgeving-en-regelgeving

2) Een kraan van voor 1-1-1995 die niet gewijzigd is (of niet ‘substantieel’ gewijzigd): De kraan dient per 1-1-1997 te voldoen aan de Arbeidsmiddelenrichtlijn 2009/104/EG, die in Nederland is opgenomen in de Arbeidsomstandighedenwet en vooral het Arbobesluit. Vooral hoofdstuk 7 geeft de wettelijk geldende technische eisen voor machines. Zie de link: https://wetten.overheid.nl/BWBR0008498/2025-02-01
De Arbeidsomstandighedenwet eist dat er regelmatig een Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) wordt uitgevoerd om de risico’s gedurende het gebruik te inventariseren en evalueren. Bij deze RI&E wordt beoordeeld of de hijsmachine voldoet aan Bijlage I en Bijlage II van de geldende Arbeidsmiddelenrichtlijn (lees: Arbobesluit hoofdstuk 7). De aanpassingen die op een bestaande machine (<1995) uitgevoerd worden om aan de Arbowet te kunnen voldoen, dienen uitgevoerd te worden volgens de actuele stand der techniek, zoals vastgelegd in de geldende NEN-EN normen. Kortom: als er een veiligheidsmaatregel gekozen wordt, dient deze wel te voldoen aan de voor de machine geldende NEN-EN-norm(en).

Handhaving van deze (bestaande) machines vindt plaats door de Arbeidsinspectie op basis van de Arbowetgeving, zie de link: https://www.nlarbeidsinspectie.nl/onderwerpen/arbeidsomstandighedenwet/handhavingsbeleid-arbowet

Bovenstaand antwoord is afkomstig van FUSACON B.V. https://www.fusacon.nl/