17 apr. 2023
2 minuten
In de norm EN-ISO 13849-1:2015 staat de PL-risicograaf. Hierin ontbreekt de parameter W, die staat voor de waarschijnlijkheid van optreden van de gevaarlijke gebeurtenis. Toch vind je in de tekst van de norm (A.2.3.2) wel een omschrijving van een dergelijke waarschijnlijkheidsparameter. Waarom is de waarschijnlijkheid niet weergegeven in de figuur met de PL-risicograaf?
Antwoord
In de PL-risicograaf (figuur A.1 ) mist inderdaad de ‘waarschijnlijkheid van optreden van de gevaarlijke gebeurtenis’. De procedure is dat je als machinebouwer eerst met een andere risicograaf (bijv. uit de ISO/TR 14121-2) een risiconiveau bepaalt. Daarna dient, als een besturingstechnische risicoreducerende maatregel wordt toegepast, de risicograaf uit de PL-norm te worden gebruikt. Het is dan de bedoeling om de factoren ernst van het letsel (factor S), toegangsfrequentie en duur van de blootstelling (factor F) en de mogelijkheid tot ontwijken van het gevaar (factor P) in te voeren in de PL-risicograaf. Er komt dan een vereist PL-niveau (PLr) uit de PL-risicograaf (figuur A.1 ). Volgens de tekst A2.3 van de EN-ISO 13849-1:2015 zou je hierna nog de ‘waarschijnlijkheid van optreden van de gevaarlijke gebeurtenis’ kunnen bepalen. Als je de waarschijnlijkheid inschat op hoog blijft het PLr-niveau gelijk, maar als je de waarschijnlijkheid inschat op laag zou je het PLr-niveau met 1 niveau kunnen verlagen.
De norm EN-ISO 13849-1:2015 geeft in de tekst van A.2.2.2 echter duidelijk aan dat voor het verlagen van het PLr niveau wel een onderbouwing moet volgen.
The probability of occurrence of a hazardous event depends on either human behaviour or technical failures. In most cases, the appropriate probabilities are unknown or hard to identify. The estimation of the probability of occurrence of a hazardous event should be based on factors including:
— reliability data;
— history of accidents on comparable machines.
NOTE A low number of accidents does not necessarily mean that the occurrence of hazardous situations is low, but that the safety measures on the machines are sufficient.
Het is zeker niet de bedoeling om het PLr-niveau met één niveau te verlagen als je niet met betrouwbaarheidsdata kan aantonen dat de ‘waarschijnlijkheid van optreden van de gevaarlijke gebeurtenis’ laag is.
Deze vraag is beantwoord door Fusacon BV
De “graaf om PLr te bepalen” (het ís geen risicograaf) staat in de informatieve, dus niet normatieve, bijlage A bij de norm EN-ISO 13849-1:2015, derhalve kan er geen sprake van zijn dat deze “dient” te worden toegepast. Dat hierbij, in tegenstelling tot een “echte” risicograaf (of risicomatrix), Waarschijnlijkheid in het geheel niet als parameter werd meegenomen (in de voorgaande versie van de norm), betekende dat voor het betrouwbaarheidsniveau van de besturingstechnische veiligheidsfunctie per definitie uitgegaan werd van een hoge waarschijnlijkheid, dus – zo je wil – een “afronding” naar de veilige kant. De huidige geboden optie, om achteraf op basis van een (onderbouwde) lage waarschijnlijkheid het vereiste PL-niveau rücksichtslos een stap te mogen verlagen, doet in feite de veilige afronding (meer dan!) teniet. Sowieso moet hier dus zeer terughoudend mee om woren gegaan.
Vreemd verhaal. Je mag 1 vd beschikbare risicograven kiezen. De 1 is beter dan de ander en die voor PL zeker niet ideaal.
Mijn voorkeur heeft de hybridemethode waarin SIL genoemd wordt in de tabel en zeker niet PL of fine&kinney. Van Fine&Kinney kun je zelfs zeggen dat deze aantoonbaar tegen CE ingaat.
Corrigeer nog wel even de foute normnotatie bij het prentje Fig. A.1 van de risicograaf: er staat 13848-1:2015, maar dat moet natuurlijk EN-ISO 13849-1: 2015 zijn…