Waaraan moet je voldoen om het reinigen van een machine veilig te kunnen uitvoeren?

Moet de reinigingstand een separate functie zijn in een machine? Is bij de reinigingstand een timer wenselijk, dus een tijdfunctie voor een bepaalde tijd dat de machine draait?

Antwoord:
Uw vraag of er een timer noodzakelijk is voor de reinigingstand is lastig te beantwoorden. Wij vermoeden echter dat het gaat over de duur van een tijdelijke overbrugging van een veiligheidsfunctie bij het reinigen van een machine. Met andere woorden: is er een beperking op de duur van een dergelijke overbrugging?

De Machinerichtlijn (WET) zegt in Bijlage I paragraaf 1.6.1 het volgende over afstellen,  onderhoud, reparatie en reiniging:

1.6.1. Onderhoud van de machine
De afstel- en onderhoudspunten moeten zich buiten de gevarenzones bevinden. Afstelling, onderhoud, reparatie en reiniging moeten kunnen plaatsvinden als de machine tot stilstand is gekomen.
Indien aan één of meer van bovenstaande voorwaarden om technische redenen niet kan worden voldaan, moeten maatregelen worden genomen om te waarborgen dat deze verrichtingen veilig kunnen worden uitgevoerd (zie punt 1.2.5).

Met andere woorden: een machinebouwer moet eerst proberen het reinigen mogelijk te maken buiten de gevarenzone. Als dat niet lukt moeten de bepalingen uit Bijlage I paragraaf 1.2.5 worden gevolgd. Deze bepalingen zijn ook opgenomen in de norm EN-ISO 12100 paragraaf 16.2.11.9.

6.2.11.9 Besturingswijze voor afstellen/instellen, instrueren, proceswisseling, zoeken naar defecten, reiniging of onderhoud
Indien voor afstellen/instellen, instrueren, proceswisseling, zoeken naar defecten, reiniging of onderhoud van machines een afscherming moet worden verplaatst of verwijderd en/of een beschermende voorziening moet worden uitgeschakeld, en indien het ten behoeve van deze handelingen noodzakelijk is dat de machine of een deel van de machine in bedrijf worden gesteld, moet de veiligheid voor de bediener worden bereikt door gebruik te maken van een specifieke besturingswijze die tegelijkertijd:
a) alle andere besturingswijzen uitschakelt,
b) de werking van de gevaarlijke machinedelen slechts mogelijk maakt door voortdurende bediening van een vrijgavevoorziening, een bedieningsorgaan dat moet worden vastgehouden of een tweehandenbediening,
c) de werking van de gevaarlijke machinedelen slechts mogelijk maakt bij een toestand van verlaagd risico (bijvoorbeeld verlaagde snelheid, gereduceerd(e) vermogen/kracht, stap-voor-stapbedrijf, bijvoorbeeld met een bewegingsbeperkend besturingsorgaan), en
d) iedere werking van de gevaarlijke functies voorkomt die worden veroorzaakt door een gewenste of ongewenste signaal handeling van de sensoren in de machine.

OPMERKING Voor enkele speciale machines kunnen andere beschermende maatregelen geschikter zijn.

Deze besturingswijze moet worden verbonden aan een of meer van de volgende maatregelen:
— het zo veel mogelijk beperken van de toegang tot gevaarlijke zones;
— een noodstopvoorziening binnen onmiddellijk bereik van de bediener;
— een verplaatsbare bedieningseenheid (draagbaar programmeerstation) en/of lokale bedieningsorganen (die het zicht toelaten op de bestuurde machinedelen).
(Zie IEC 60204-1).

Conclusie: Afstelling, onderhoud, reparatie en reiniging van een bewegende machine is onderhevig aan zeer specifieke en duidelijke wet- en normeisen.

Bovenstaand antwoord is afkomstig van FUSACON B.V.