Safety in tijden van verandering

Inspecteur-generaal Marc Kuipers zegt daarover in een nieuwsbericht van de Inspectie SZW: "We zien in deze economie dat er sneller en efficiënter moet worden gewerkt. Gevolg: meer onveilige situaties en meer ongelukken. Ik roep bedrijven op meer werk te maken van veilige arbeidsmiddelen, veiligheidsprocedures en een cultuur van gezond en veilig werken. Bedrijven zouden ervan doordrongen moeten zijn dat veiligheid en gezondheid bij het werk staat of valt met de cultuur in het bedrijf."

In hetzelfde bericht staat dat ongelukken tijdens het werk relatief meer voorkomen bij kleine bedrijven. Per 100.000 werknemers van kleine bedrijven – met minder dan 10 werknemers – zijn 67 mensen betrokken bij een ongeval. Bij middelgrote en grote bedrijven zijn dat respectievelijk 46 en 11 personen. Jongeren tussen 15 en 24 jaar en ouderen zijn ook vaker betrokken bij arbeidsongevallen. Het vallen van hoogte, ‘gegrepen’ worden door bewegende delen van een machine, geraakt worden door vallende objecten en aanrijdingen zijn de meest voorkomende ongelukken.

De publicatie uit november 2018 Monitor arbeidsongevallen en klachten arbeidsomstandigheden  van de Inspectie SZW bevat onder meer  tabel IV Ongevallen naar risico en ongevalsscenario  uit hoofdstuk 4 Bijlagen. In de tabel staat onder andere vermeld dat in 16% van de afgesloten onderzoeken, en dat is dus 195-maal, sprake is geweest met onbedoeld contact met bewegende delen van een machine. ‘Contact met de bewegende delen van een machine’ is samen met de risico’s ‘contact met een bewegend object’, ‘vallen (van hoogte)’ de oorzaak van in totaal driekwart van de ernstige arbeidsongevallen.

Kost dat?

Stel dat na een ongeval de inspecteur van de Inspectie SZW ernstige gebreken aan een machine constateert. Dan levert je dat meestal een bestuurlijke boete op. Hoewel veel minder belangrijk dan het menselijk leed, zijn deze kostenposten voor een bedrijf vaak groot:

• Wat zijn de zichtbare en onzichtbare kosten van ongevallen?
• Zijn investeringen in veiligheid te rechtvaardigen?
• • Leveren investeringen in veiligheid rendement op?

Is (machine)veiligheid eigenlijk wel in getallen – geld klinkt zo naar – uit te drukken? Over dit onderwerp zijn wereldwijd diverse studies afgerond. Toch blijft de behoefte bestaan om met hulp van beschikbare gegevens (CBS, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Nyfer, Stichting Consument en veiligheid) een praktijkinschatting te kunnen doen. Gerd-Jan Frijters, eigenaar en oprichter van D&F neemt het met de bezoeker door.

Handhaver of stoomwals?

Bij het onderzoek naar de toedracht van ernstige arbeidsongevallen bekijkt de Inspectie SZW of er regels zijn overtreden en hoe een ongeval voorkomen kan worden. Een bedrijf kan door een ongeval met zijn product plotseling in aanraking komen met een toezichthouder. In de eveneens plenaire bijdrage ‘Toezichthouder: handhaver of stoomwals?’ gaat Marieke Coumans, oprichter en advocaat bij Fifth Advocatuur in op de gevolgen die het kan hebben aan de hand van de volgende vragen:

• Hoe zorg je dat je technisch dossier de kritische blik van een toezichthouder kan volstaan?
• Hoe hou je je staande in het spervuur van vragen van een toezichthouder?
• Hoe voorkom je datgene waar je niet aan hebt gedacht?
• Hoe ver mag een toezichthouder gaan en wat zijn de bevoegdheden van een toezichthouder
• De toezichthouder gaat te ver of zit er naast, wat nu?

De Inspectie SZW breidt overigens het aantal medewerkers uit om de balans tussen ongevalsonderzoek en proactieve inspecties te herstellen. Een mogelijkheid die ook wordt bekeken is of bedrijven na een ongeval zelf met een verbeterplan kunnen komen waarin goede preventieve maatregelen staan. Daarvoor is gedrag en cultuur in organisaties nodig waarin veel aandacht is voor het voorkomen van ongevallen en voor gezond en veilig werken.

Meer informatie