Revival analoge instantfotografie dankzij ‘reverse engineering’

Polaroid is een icoon van Amerikaanse innovatie en technische bekwaamheid. Het bedrijf introduceerde de direct-klaar fotografie met de lancering van de baanbrekende Polaroid SX-70 camera in 1972, gevolgd door landmark innovaties zoals de originele OneStep in 1977, de instantfilm in kleur en de Polaroid 600 en Spectra-camera’s en filmformaten. Onder de kunstenaars die deze camera’s gebruikten en met hun werk velen inspireerden waren onder meer Andy Warhol, Helmut Newton, Robert Mapplethorpe, Maripol, Keith Haring en Guy Bourdin. Ze bezorgden Polaroid de status van cultureel icoon. In de jaren negentig van de vorige eeuw en in de jaren 2000 haalde digitale technologie de instantfotografie echter in volle vaart in, en in 2008 trok Polaroid de stekker eruit. Ook de Enschedese vestiging ging dicht. Een toegewijde groep oud-medewerkers bleef echter onder de naam The Impossible Project films maken voor de vele vintage Polaroidcamera’s. De acquisitie van de merknaam Polaroid door de grootste aandeelhouder van het Impossible Project in het voorjaar van 2017, is als het ware de kroon op hun werk. De lancering van Polaroid Originals op 13 september 2017 markeert ook het 80-jarig jubileum van Polaroid, in 1937 opgericht door Edwin Land.

Impossible

Het leek een onmogelijke opgave. De fabriek moest geheel opnieuw worden opgestart en het hele chemische proces moest opnieuw worden uitgevonden, vandaar de naam ‘Impossible’. Polaroid maakte alles in eigen beheer. Zo waren de ingrediënten die voor de ontwikkelpasta gebruikt werden, voor de medewerkers geheim, omdat er alleen met codes werd gewerkt. Omdat een deel van de benodigde 31 chemicaliën voor het maken van de film niet langer verkrijgbaar was, moesten de ondernemers opnieuw aan de slag om de kenmerkende zelfontwikkelende Polaroidfilm te maken. Daarnaast kon Impossible de originele Polaroid-formule niet meer nieuw op de markt brengen omdat de Europese milieuregels veel strikter zijn geworden en bepaalde chemicaliën uit de originele formule van 1971 niet meer mogen worden gebruikt. Na een knap staaltje reverse engineering van het productieproces kwam al in 2010 de eerste Impossible-instantfilm op de markt.

Hip, gaaf en stoer

"Polaroids zijn weer hip, gaaf en stoer. Vooral jongeren vinden ons product interessant; zij zijn digitaal opgevoed en ontdekken nu ook de analoge kant", zo vertelde Dick Lemmens, hoofd planning van de Enschedese vestiging, aan Tubantia. Polaroid was in 1967 naar Enschede gekomen en begon met de productie van zonnebrillen en later direct-klaar films. Het was in de hoogtijdagen met zo’n 1.100 medewerkers het grootste bedrijf ter wereld voor direct-klaar fotografie, groter dan concurrenten Fuji en Kodak. Polaroid stond, na Coca Cola en Nike, op de derde plaats van de bekendste merknamen ter wereld.

OneStep 2 camera

"De afgelopen jaren zagen we al een sterke opleving van analoge instant-fotografie", legt Oskar Smolokowski uit, CEO van Polaroid Originals. "Deze groeiende vraag gaat verder dan pure nostalgie. In de snelle digitale wereld van vandaag is het produceren van een tastbaar object ‘buiten’ je telefoonscherm weer iets bijzonders geworden. Het is bovendien uniek en onmogelijk om te reproduceren." Polaroid Originals lanceert met de nieuwe analoge OneStep 2 instantcamera de opvolger van de originele Polaroid OneStep, die al 40 jaar geleden werd geprezen om zijn gebruiksgemak en waarop het nieuwe ontwerp is gebaseerd. De camera wordt in China gemaakt, de films komen uit Twente. Er is ook een productielocatie in Duitsland waar een aantal basiselementen wordt geproduceerd voor de direct-klaar film.

Dromerige esthetiek

Met een krachtige ingebouwde flitser, eenvoudig oplaadbaar via USB, een 1100mAh-accu met een accuduur van zo’n 60 dagen, timerfunctie, en een zelfontspanner die ook via een app is te bedienen, is de camera ontworpen voor vandaag. De fixed-focus 106mm lens heeft een bereik van 60cm tot ‘oneindig’. De camera werkt met 600-type film en een nieuw materiaal dat het bedrijf I-type noemt. De nieuwe generatie instantfilm, verkrijgbaar in kleur, zwart-wit en in een reeks speciale edities, heeft die uitgesproken dromerige esthetiek waar Polaroid om bekend staat. De film is niet alleen beschikbaar voor de moderne analoge instantcamera zoals de OneStep 2 maar ook voor de belangrijkste vintage Polaroidcamera’s waarvan er wereldwijd nog talloze circuleren. Geheel in lijn met het in leven houden van de analoge erfenis, verkoopt Polaroid Originals ook volledig gerenoveerde vintage Polaroidcamera’s. "Als het gaat om het vastleggen van een moment en het bij elkaar brengen van mensen, is er niets mooier dan een Polaroid-foto", zo vat Oskar Smolokowski de motivatie achter ‘zijn’ Polaroid Originals-merk enthousiast samen.

Gigantische Polaroidcamera in Las Vegas

Begin dit jaar was op de grootste technologiebeurs ter wereld, de Consumer Electronics Show (CES) in Las Vegas, een reusachtige Polaroid camera te zien van 2 meter breed, 2 meter lang en 2 meter hoog. Kortom een verhouding van 20 op 1, want alles is immers ‘big’ in the States. Het gigantische model is vervaardigd door MVM Modelvormmakerij in Hengelo in opdracht van Impossible, om de nieuwe camera zo goed mogelijk te presenteren. MVM Modelvormmakerij BV is onderdeel van MVM Group. De modelmakerij is ingericht op het maken van gieterijmodellen over de volle breedte van de branche. "In oktober 2016 zijn wij door Impossible benaderd om voor hen een schaalmodel van de OneStep 2 camera te maken, die zou worden gelanceerd tijdens CES 2018 in Las Vegas", vertelt Jeroen Assink van MVM. "Na twee maanden van overleg, kleurstaaltjes maken, bouwen en geheim houden mochten we met trots het eindproduct laten zien. De bedoeling was om van deze camera de blikvanger van de beursstand te maken. Dat is gelet op de grote belangstelling, ook op social media, uitstekend gelukt!"

Edwin Land

Polaroid Corporation werd in 1937 opgericht in de Verenigde Staten. De basis voor de onderneming werd gelegd door Edwin Land, die in 1928 het eerste synthetische polarisatiefilter ontwikkelde. De onderneming voerde vrijwel vanaf het begin producten als het polarisatiefilter voor de fotografie, glas voor zonnebrillen en speciale glazen voor microscopische toestellen. In 1948 werd de eerste Polaroid Land Camera verkocht. Het bijzondere was dat de foto direct werd ontwikkeld, de gebruiker hoefde dus niet meer te wachten op een ontwikkellaboratorium. In 1960 introduceerde Polaroid de eerste camera met een autofocus systeem. (Bron: Wikipedia).