Moet er een IIB-verklaring bij een besturing/schakelkast geleverd worden?

Kunnen wij een II-B verklaring eisen van een onderaannemer die een besturing /schakelkast voor een machine levert?

Omschrijving vraagstelling

Wij zitten veel in de natte infra waarbij we vaak met bruggen en sluizen te maken hebben. Wij zijn een staalbedrijf en in veel gevallen zijn we hoofdaannemer van een nieuwbouw- of renovatieproject van een object (lees machine). Meestal hebben wij onderaannemers voor de besturing en voor de hydraulische installatie. De discussie die er in veel gevallen ontstaat is dat de E-aannemer en/of hydraulische aannemer geen IIB-verklaring wil afgeven. Hun verklaring is dat ze alleen schakelkasten en besturing leveren en geen bewegende machine. Wij (hoofdaannemer) vinden het te kort door de bocht om het zo te stellen want de E-aannemer sluit de machine aan en stelt deze functioneel in bedrijf inclusief alle veiligheidsfuncties. Hij is bij het hele proces  betrokken vanaf de risico-inventarisatie en –evaluatie tot oplevering. Vaak wordt ook de bedieningshandleiding door de E-aannemer gemaakt.

Vraag 1

Kunnen wij van een onderaannemer een IIB-verklaring vragen, er vanuit gaand dat de onderaannemer bij het hele proces betrokken is tot aan de oplevering?

Vraag 2

Indien wij een IIB-verklaring eisen van een onderaannemer (onderdeel opdracht) met de bovengenoemde gedachten, is het dan tegenstrijdig met de wetgeving?

Vraag 3

Indien een E-aannemer geen IIB-verklaring afgeeft maar een verklaring, wat moet er allemaal minimaal in de verklaring staan?  
 

Antwoord 1

Nee, een IIB-verklaring is niet het juiste document dat bij een besturing dient te worden geleverd, want het gaat hier niet om een niet-voltooide machine. Een besturing is slechts een onderdeel van een machine en bevat zelf geen bewegende delen. De enige bewegende delen zijn bijvoorbeeld de ventilator in de kast of de schakelrelais. Beide componenten zijn expliciet uitgezonderd van de Machinerichtlijn. Met andere woorden bij een besturing voor een machine wordt noch een EG-Verklaring van overeenstemming (IIA) noch een Inbouwverklaring (IIB) geleverd.  
Een schakelkastbouwer mag geen IIB-verklaring afgeven maar kan door levering van (bijvoorbeeld) de onderstaande documenten voldoende aantonen dat hij zijn werk goed heeft uitgevoerd:
  • overzicht van de gebruikte elektrische componenten (inclusief conformiteits-verklaringen op basis van de Laagspanningsrichtlijn en de EMC-richtlijn);
  • overzicht van de gebruikte mechanische componenten (kastenmateriaal met de daarbij behorende omgevingseisen);
  • overzicht van de gebruikte Europese normen met (eventuele) afwijkingen van de eisen uit deze normen;
  • kopie van de technische tekeningen; 
  • een gebruikersspecificatie (met daarin onder andere de technische specificatie en de restgevaren). 
 
Op deze wijze is voldoende informatie over de schakelkast aanwezig, waarmee de machinebouwer uiteindelijk een CE-verklaring voor de machine, waar de kast onderdeel van uitmaakt, kan afgeven.

Antwoord 2

Ja, het eisen van een IIB-verklaring van een onderaannemer zoals een leverancier van een elektrisch besturing van een machine is in strijd met de Machinerichtlijn.
 

Antwoord 3

Als de E-aannemer een verklaring (bijvoorbeeld “Opleververklaring”)  maakt kan er bijvoorbeeld in staan dat bepaalde normen zijn gehanteerd (bijvoorbeeld EN 60204-1, EN 61439-x) en dat hij een lijst heeft volgens EN 50581 dat de componenten RoHS vrij zijn. (Let op uitzonderingen van RoHS.) Ook kan worden gedacht aan de EMC EN 61000 serie en aarding (bliksembeveiliging EN 62305-x); voor ingaande voeding kan de NEN 1010 van toepassing zijn en bij middenspanning EN 60204-11.

Wat zegt de Machinerichtlijn over een schakelkast/besturing?

Machinerichtlijn 2006/42/EG Artikel 1 lid 2 zegt:

Deze richtlijn is NIET van toepassing op:


k) elektrische en elektronische apparatuur binnen volgende gebieden, voorzover deze vallen onder Richtlijn 2006/73/23/EEG van de Raad van 19 februari 1973 betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke voorschriften der lidstaten inzake elektrisch materiaal bestemd voor gebruik binnen bepaalde spanningsgrenzen (3):

— huishoudelijke apparaten die voor privégebruik zijn bestemd,

— audio- en videoapparatuur,

— apparatuur die wordt gebruikt in de informatietechnologie,

— gewone kantoormachines,

schakelmaterieel en besturingsapparatuur voor laagspanning,

— elektromotoren;
Kortom ‘schakelmaterieel en besturingsapparatuur voor laagspanning‘ vallen buiten de scope van de Machinerichtlijn en krijgen dus ook geen IIB-verklaring.  
 
 

Wat zegt de Guide to the application of the Machinery Directive?

De ‘Guide to application of the Machinery Directive 2006/42/EC, 1st Edition, December 2009’ zegt hierover het volgende:
 

§ 68 Low-voltage switchgear and control gear

Low voltage switchgear and control gear referred to in the fifth indent of Article 1 (2) (k) are devices for making and breaking the current in electrical circuits and associated control, measuring and regulating equipment for the control of electrical energy using equipment.

Such equipment is not subject to the Machinery Directive as such. Where such equipment is incorporated into machinery, it must enable the machinery to fulfil the relevant essential health and safety requirements of Annex I to the Machinery Directive.

It should also be noted that this exclusion does not apply to low voltage electrical safety components – see §42: comments on Article 2 (c) 
Bovenstaand antwoord is afkomstig van FUSACON B.V.