Lichtgevend behang stap dichter (met video)

Onderzoekers van het Eindhovense Holst Centre, Philips Research en het Belgische Agfa Materials hebben een doorbraak gerealiseerd in flexibele oled verlichting (oled = organische led of organische lichtgevende diode). Voordat OLED’s doorbreken op de verlichtingsmarkt is een manier nodig om ze goedkoop in grote aantallen te produceren. Dankzij de technische doorbraak in materialen en processen komt dit doel een stap dichterbij.

Lichtgevend behangpapier, videoschermen in textiel en flexibele zonnecellen zijn toepassingen die werkelijkheid worden als  organische (of plastic) elektronica doorbreekt op de markt. Het doel is om organische elektronica te printen aan de lopende meter, vergelijkbaar met de manier waarop kranten gedrukt worden. ‘Roll-to-roll’ heet dat in vakjargon. Je laat daarbij een folie door een printmachine lopen die er laagjes op aanbrengt. De vorm, materialen en volgorde van die laagjes bepalen het uiteindelijke product.

Bij het Eindhovense Holst Centre, een initiatief van TNO (Nederland) en IMEC (België), hebben onderzoekers een oled ontwikkeld die op dergelijke roll-to-roll machines zal gemaakt kunnen worden. Het gaat om een buigbare lichtgevende tegel van 12 bij 12 centimeter. Een elektrisch hooggeleidend kunststof van Agfa Materials vervangt in deze tegel twee bestaande lagen. Een laagje minder betekent goedkopere productie. Tegelijk slaagden Holst Centre en zijn partnerbedrijven erin om delen van de oled te printen met inkjet technologie. Totnogtoe gebruikten de meeste onderzoekscentra complexe (lithografische) belichtingsprocessen. Inkjet printen is eenvoudiger en goedkoper.

Uitdaging is nu om deze processen toe te passen op roll-to-roll machines. Dan kunnen oled rollen van 250 meter of langer gemaakt worden. Daarvoor werken Holst Centre onderzoekers samen met onderzoekers uit de industrie. Naast materiaalleveranciers als Agfa Materials werken ook bedrijven als Philips mee aan de verdere ontwikkeling. Het is uiteindelijk aan die bedrijven om te beslissen wanneer de technologie op de markt komt. Voor ‘lichtgevend behangpapier´ zou dat binnen vijf jaar mogelijk moeten worden.

Bekijk de video waarin een oled in twee geknipt wordt>>

Wat is een oled?

Oled is een broertje van de ledlampjes die we overal zien opduiken. Het is zuiniger dan klassieke verlichting, kan zowel warm als koud licht uitstralen en heeft geen opstarttijd zoals een spaarlamp. Bovendien is het een oppervlakte lichtbron en geen puntbron, wat bijvoorbeeld voor sfeerverlichting een pluspunt is. Oled’s op glas zijn al op de markt (www.lumiblade.com). Een volgende stap naar lage kost en grootschalige toepassing is om de oled’s op folie te produceren.

De structuur van een oled kan je vergelijken met een sandwich. In het midden zit een polymeer dat licht geeft als je er elektrische spanning op aanbrengt. Boven en onder heb je een elektrode die deze elektrische spanning doorgeeft. Tenminste een van de elektrodes is transparant, zodat het licht uit de oled kan. Met twee transparante elektrodes kan je zelfs een oled maken waar je doorheen kan kijken.

Over Agfa

De Agfa-Gevaert Groep is één van ‘s werelds toonaangevende bedrijven in de imaging- en informatietechnologie. Agfa ontwikkelt, produceert en verkoopt analoge en digitale systemen voor de drukindustrie (Agfa Graphics), de zorgsector (Agfa HealthCare) en specifieke industriële toepassingen (Agfa Materials).
Agfa’s hoofdkantoor is gevestigd in Mortsel, België. De onderneming is aanwezig in 40 landen en heeft agenten in nog eens 100 landen over de hele wereld. De Agfa-Gevaert Groep had in 2008 een omzet van 3.032 miljoen euro.

Over Holst Centre

Holst Centre ontwikkelt zich in snel tempo tot een internationaal erkend centrum voor "open innovatie" dat technologie ontwikkelt voor intelligente, draadloze, sensorgebaseerde microsystemen en voor "systems-in-foil". Holst Centre werd in 2005 opgericht door het Vlaamse Imec en het Nederlandse TNO met de steun van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken en de Vlaamse Overheid. Holst Centre ontwikkelt technologie waardoor de industrie nieuwe producten sneller en efficiënter op de markt kan brengen. Vanaf de start kon Holst Centre rekenen op de steun van enkele vooraanstaande bedrijven. Ondertussen telt Holst Centre ongeveer twintig industriële partners waaronder grote, middelgrote en kleine bedrijven. Daarnaast wordt intensief met universiteiten samengewerkt.