Doorbraken in led-verlichting

Aanbieders laten tijdens Elektrotechniek 2009 zien dat je wel degelijk energie kunt besparen, kosten fors kunt reduceren én langdurig mooi licht met een constante temperatuur kunt krijgen met het nieuwe verlichtingsproduct. "Er liggen kansen, maar ook uitdagingen in de led-verlichting", zegt Harry van Beurden van Light Technology Nederland. "De uitdaging voor de professionele markt is de zakelijke gebruiker van een goed product te voorzien. Anders sijpelt het slechte imago van LED’s uit de bouwmarkt door en dat is een bedreiging voor de hele zakelijke markt."

Led’s die echt licht geven
Menig consument is de afgelopen jaren gefrustreerd afgehaakt bij de led-technologie. Goedkope lampjes die weinig en blauwachtig licht gaven en ook nog eens niet de beloofde levensduur bereikten. Tegen dat imago moeten de professionele aanbieders opboksen, want de zakelijke gebruiker is in zijn vrije tijd ook de consument die zich wel eens laat verleiden tot de aankoop van een goedkoop product. Rolf Ibsen van Megaman is er echter van overtuigd dat de doorbraak van led-verlichting in de zakelijke markt gaat komen. "We hebben nu eindelijk led’s die halogeen lampen een op een vervangen en dus echt licht geven. Zien is geloven. Ze geven zelfs een hogere lichtopbrengst dan de te vervangen halogeen lamp, de lichtkleur is dezelfde 2800 K en door de reflector krijg je een identiek lichtbeeld. Als je de verlichting van nu ziet, ben je overtuigd." Volgens Ibsen hebben enkele fabrikanten deze verlichtingstechnologie willens en wetens geprobeerd erdoor te drukken, zonder dat de techniek voldoende ontwikkeld was.

Trendomkeer tekent zich af
Zowel Ibsen als Van Beurden zien een verschuiving in de markt. "Er is een duidelijke ommekeer merkbaar. We leveren al projecten op waarin uitsluitend led wordt toegepast", zegt Harry van Beurden. Hij denkt dat de branche een belangrijke taak heeft om zowel de adviseurs, opdrachtgevers als de installateurs goed voor te lichten over de toepassing van led en wat je wel en wat niet mag verwachten. "Led’s zijn anders. De toekomst ervan staat of valt met de goede invulling. Daar moet de installateur zich in verdiepen."

Zo is het volgens Rolf Ibsen een mythe dat de led een levensduur heeft van 50 000 branduren en meer. Megaman, dat op de beurs Elektrotechniek 2009 de nieuwe led-reflector spaarlampen met de gepatenteerde Thermal Conductive Highway (THC) technologie introduceert, garandeert 20 000 branduren, maar dan wel met een constante kleurtemperatuur tijdens de levensduur en 90% lumenbehoud. De constante kleur, 2800 of 4000 K, kan worden gegarandeerd door toepassing van twee Multi-die Chips met 2 x 48 chipvelden, die in de productie op kleurtemperatuur geselecteerd worden. In dit concept staan twee led’s met de rug tegen elkaar waardoor de warmte gelijkmatiger verspreid wordt. Ibsen verwacht echter vooral de nieuwe verlichting definitief op de kaart te kunnen zetten doordat ze de traditionele halogeenlamp een op een kan vervangen, zonder verdere aanpassingen. Retrofit wordt hierdoor voor de installateur eenvoudig, waardoor ook in bestaande projecten sneller op de nieuwe verlichtingstechnologie zal overstappen.

Na een jaar al geld verdiend
Dit soort doorbraken geven led-verlichting een impuls. Die zal ook komen uit de hoek van energieverbruik en vooral kostenvermindering, zonder dat de overheid dit met verboden op bestaande verlichtingsproducten moet afdwingen. Led speelt volgens Van Beurden in op een mix van lager energieverbruik, langere levensduur en met name lagere totale kosten. "In de zakelijke omgeving blijft het vervangen van lampen een terugkerende kostenfactor. Wie led-verlichting toepast, is hiervan gevrijwaard. Je hoeft niet langer telkens de onderhoudsdienst op te trommelen om een kapotte lamp te vervangen."

Dat laatste is de grootste kostenbesparing. Led-verlichting mag dan duurder zijn, gemiddeld heeft de gebruiker na enkele duizenden branduren deze hogere investering terugverdiend op zijn stroomfactuur. Tel je ook de onderhoudskosten mee, dan lopen de besparingen fors op. Op een 15 W led-lamp (vervangt een 50 W halogeenlamp) bespaar je gedurende de hele levensduur 185 euro en wordt de CO₂-emissie met ruim 300 kilo gereduceerd, blijkt uit een studie van Megaman. Gemiddeld ligt de besparing op 70 tot 300 euro per lichtpunt. Maar je moet dus wel leren te denken in de integrale kosten van verlichting gedurende de totale levensduur. "Dan verdien je al na een jaar geld", zegt ook Van Beurden van Light Technology Nederland. En dan reken je nog niet het voordeel mee van bijvoorbeeld een constante kleurtemperatuur van led-lampen die dimbaar zijn, een eigenschap die andere verlichtingsbronnen niet kennen. Of het heel goede optische bereik. Ook hebben de Megaman LED’s geen UV of IR, een bijkomstig voordeel ten opzichte van Halogeen, zeker in een professionele toepassing.

Led in noodverlichting
Deze belangrijke voordelen sijpelen stilaan ook door in verlichtingstoepassingen waar design op het eerste gezicht een minder belangrijke rol speelt, bijvoorbeeld de signalisatie en noodverlichting. Bij het Belgische Linergy, dat op Elektrotechniek 2009 haar Italiaanse noodverlichtingsproducten op de Nederlandse markt gaat introduceren, constateert Bart de Meyer dat ook in deze markt de vraag naar led-verlichting stijgt. Ondanks dat het niet goedkoop is. "Een belangrijk argument om wel led’s toe te passen, is het hogere rendement." Je ziet volgens De Meyer dan ook vooral in noodverlichting die constant moet branden, vaker led’s toegepast worden. "Daarnaast moet je de esthetiek toch niet onderschatten. Ook in noodverlichting neemt het belang van esthetiek toe. In de horeca of in een designomgeving zie je architecten voor led-oplossingen kiezen." Linergy rekent erop dat deze trend zich doorzet, wellicht iets minder uitgesproken dan in de gewone verlichtingsmarkt, maar bij het Belgische bedrijf is duidelijk dat fabrikanten op de trein springen.

Zie ook: Led’s wél meer dan 50 000 branduren