Italiaanse kankerpatiënt bestraald met microbolletjes uit Delft

Onlangs is een leverkankerpatiënt in Italië behandeld met zogeheten radioactieve microsferen geladen in Delft. Dit is mogelijk door een nieuwe installatie, die de microbolletjes effectiever kan laden.

Kankerpatiënten worden vaak bestraald met Holmium-166. De radioactiviteit van dit materiaal neemt echter snel af. De kunst is dan ook om het op tijd bij de patiënt te krijgen. Aan de TU Delft is nu de flexibele bestralingsfaciliteit Flexbefa ontwikkeld, die dit proces optimaliseert.

Door een stabiel materiaal te bestralen met neutronen, ontstaat er een instabiele isotoop dat vervolgens ‘vervalt’ naar een ander isotoop. Bij dat verval komt straling vrij, en die straling wordt voor medische doeleinden gebruikt.

Om de radio-isotopen veilig in het lichaam te kunnen inbrengen, worden ze verpakt in microscopisch kleine bolletjes (30 micrometer) van een lichaamsvriendelijk materiaal. Bij de productie van deze bolletjes is het praktischer om het niet-radioactieve basismateriaal alvast in de verpakking te doen en het geheel te bestralen. Tot nu toe was het echter niet mogelijk om alleen de wenselijke neutronenstraling af te geven. En de verpakking kan niet zo goed tegen het bijproduct, gammastraling.

In Delft is nu een modulaire houder gebouwd die het bolletje van gammastraling afschermt, terwijl de neutronenstraling wordt doorgelaten. Hierdoor kun je radioactievere bolletjes maken, die tot langer na de bestraling bruikbaar zijn. Het onderzoeksteam heeft de schadelijke gammadosis inmiddels met een factor 5 omlaag gekregen.

Wereldwijd toepasbaar

De Flexbefa meet 20 x 40 x 40 cm en is toepasbaar in iedere kernreactor. Onderzoeksleider Antonia Denkova: "Er zijn 246 operationele kernreactoren in de wereld. Toch worden er momenteel maar in 6 hiervan op commerciële basis radio-isotopen geproduceerd. Het principe van de FlexBeFa kan overal gebruikt worden, zodat er een groter netwerk van producenten kan ontstaan, dicht bij de patiënten die specifiek de kortlevende isotopen nodig hebben."

Daarnaast maakt de FlexBeFa systematisch onderzoek naar nieuwe productiemethoden voor radio-isotopen mogelijk. Denkova: "Molybdeen-99, dat populair is voor medische diagnostiek, wordt momenteel geproduceerd door plaatjes Uranium-235 te bestralen, deze daarna op te lossen en tenslotte het molybdeen uit de oplossing te halen en te zuiveren. Wij proberen een alternatief te vinden waarbij minder hoogverrijkt uranium nodig is en minder radioactief afval wordt geproduceerd."