… en nu kunnen ze ook al schilderen!

Dat de robot een aanzienlijk deel van ons dagelijks werk kan overnemen, is al langer duidelijk. Maar de laatste tijd blijkt de machine ook creatief te kunnen zijn. Kunst, het domein wat door de ontwikkelde mens vaak wordt aangeduid als de meetlat van onze beschaving, is dus niet meer exclusief aan ‘ons’ voorbehouden. Ook een robot kan zo worden geprogrammeerd dat hij creatief ‘denkt’.

Eigenlijk is het niet raar. Creativiteit klinkt heel feestelijk, maar feitelijk is het niet meer dan het op nieuwe manieren combineren van bestaande informatie. En dat kan een robot ook.

De schilderende robot beschikt over een database met 81000 voorbeelden van schilderijen en tekeningen, alsmede ‘stijlinformatie’. Hij kan het kubisme van de rococo onderscheiden. Deze feitelijke informatie zit in één neuraal netwerk. De ontwikkelaars hebben hem echter voorzien van twee neurale netwerken. Het tweede netwerk maakt nieuwe afbeeldingen en toont die aan de eerste, die ze beoordeelt. Het tweede netwerk verwerkt het commentaar, toont de verbeterde afbeelding opnieuw en krijgt weer commentaar, net zo lang tot een vernieuwend schilderij is geproduceerd.

Het slimste is dat de robot zo is geprogrammeerd dat zijn vernieuwingen acceptabel zijn voor de mens. "Nieuw, maar niet té nieuw", zegt kunsthistorica Marian Mazzone van het College of Charleston in South Carolina, die samen met onderzoekers van de Rutgers University in New Jersey en Facebooks Artificial Inteligence lab in California aan het systeem werkte. Ahmed Elgammal van Rutgers University: "Het moet opvallend zijn en vernieuwend, maar ook prettig voor het oog." Dit geheim van de smid hebben de ontwikkelaars voor elkaar gekregen door een wijziging aan te brengen in het generative adversarial network (GAN) algoritme, dat de twee neurale netwerken met elkaar verbindt.