Windturbines leiden tot mogelijke verstoringen op de radiotelescoop Lofar

Het onderzoek vond deze zomer plaats in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. Naar aanleiding van de rapportage is op verzoek van het ministerie op het punt van mitigerende maatregelen aanvullend onderzoek gedaan. In gesprekken met 5 verschillende fabrikanten van windturbines is verkend welke mitigatie er te bereiken is door het windturbine ontwerp te verbeteren. In deze verkenning is gebleken dat de fabrikanten mogelijkheden zien om met extra inspanningen aan de windturbines te komen tot een reductie die verder reikt dan de 15 dB in elektromagnetische stoorstraling richting Lofar die veiligheidshalve in eerste instantie was aangenomen door Agentschap Telecom.

Onderzoek

Het agentschap heeft in kaart gebracht welke mogelijke verstoringen binnen het elektromagnetische milieu in de omgeving van Lofar kunnen optreden. Daarnaast is onderzocht wat het effect van deze verstoringen op Lofar is. Ook is gekeken met welke maatregelen deze verstoringen beperkt of weggegenomen kunnen worden.

Verstoringen

Uit het onderzoek is gebleken dat van de acht onderzochte stoormechanismen, twee kunnen leiden tot degradatie van de waarnemingen die Astron doet, in het bijzonder die naar Pulsars en het vroegere heelal. Het gaat om verstoringen door:

• EMC-uitstraling van windturbines: de elektrische onderdelen in de windturbines en bijbehorende elektrische/elektronische apparatuur veroorzaken onbedoelde stoorsignalen richting Lofar.
• Reflectie van elektromagnetische signalen via de windturbines: stoorsignalen die veroorzaakt worden door elektrische apparaten en installaties in de omgeving, bijvoorbeeld in Stadskanaal, kunnen via de windturbines reflecteren in de richting van Lofar.

Mogelijke maatregelen

Verstoringen op de radiotelescoop LOFAR kunnen verkleind worden door: 

• Het verminderen van de EMC straling van de windturbines zelf.
• Een aanpassing van het ontwerp van het windmolenpark, de afstand van het park tot Lofar en/of de hoogte van de windmolens.
• Overleg en coördinatie tussen direct betrokken partijen en het uitwisselen van informatie.

De fabrikanten van windturbines zien mogelijkheden om met extra aanpassingen aan de windturbines de elektromagnetische stoorstraling richting Lofar te verkleinen. Een kanttekening die hierbij wordt geplaatst is dat een verdere reductie gepaard gaat met aanzienlijke onzekerheden omdat relevante meetgegevens en praktijkervaringen nog ontbreken. Ook de meetmethode om uitspraken te kunnen doen over het effect van de windturbines op Lofar moet nog worden vastgesteld.

Agentschap Telecom is begonnen met het bepalen van een betrouwbare meetmethode en voert metingen uit die hieraan bijdragen.

De resultaten van het onderzoek naar de invloed van windturbines op Lofar is een onderdeel van een breder onderzoek naar de invloed van windturbines op radiodiensten.