24 nov. 2015
2 minuten
Eén container, 133 zonnepanelen en een acht meter hoge windmolen. Samen vormen ze Hipersense, een systeem dat big data kan verwerken en tegelijkertijd zijn eigen duurzame energie opwekt. Handig op plekken waar infrastructuur ontbreekt of tekortschiet. Bijvoorbeeld in een woestijn in Chili waar Radboud-sterrenkundigen een telescoop willen bouwen, of bij een noodhospitaal.
"Hipersense is ontstaan vanuit een trend in de astronomie", vertelt Marc Klein Wolt, sterrenkundige aan de Radboud Universiteit. "Eerder plaatsten we één grote telescoop op één locatie om onze metingen te doen. Maar dat kan veel beter, door netwerken van meerdere kleinere telescopen op verspreide locaties aan te leggen."
"Ons BlackGEM-project is een voorbeeld van zo’n netwerk", aldus Klein Wolt. "Met vijftien telescopen in Chili willen we zwaartekrachtsgolven gaan meten. Dat zijn rimpels in de ruimtetijd, veroorzaakt door de samensmeltingen van zwarte gaten en neutronensterren. Twee jaar terug was ik met collega-sterrenkundige Paul Groot op zoek naar locaties om de BlackGEM-telescopen te bouwen in de Atacama-woestijn in Chili. We kwamen uit in La Silla. Daar is wel infrastructuur aanwezig, maar de kosten waren hoog. Daarnaast staan er nieuwe projecten op de planning op bergtoppen zonder enige infrastructuur. Daarom wilden we onze eigen powerunit ontwikkelen en die op La Silla gaan testen."
Niet alleen voor de wetenschap
Om dit te realiseren zochten de sterrenkundigen partners binnen en buiten de universiteit, met ieder hun eigen expertise. "Wat Hipersense uniek maakt, is dat het geavanceerde denk- en rekenkracht biedt. Het kan zelfs een telescoop bedienen", aldus een enthousiaste Klein Wolt.
Maar een systeem dat elektriciteit en rekenkracht brengt naar plekken die niet verbonden zijn met de wereld, is natuurlijk niet alleen nuttig voor de wetenschap. Klein Wolt en collega’s zien dan ook kansen voor noodziekenhuizen, militaire toepassingen en telecommunicatie bij grootschalige evenementen of op plekken waar (tijdelijk) geen stroom of goed datanetwerk is.
Prototype in Arnhem
Tijdens de publieke opening van Hipersense op vrijdag 20 november werd het systeem gepresenteerd op Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in Arnhem. Met de door het prototype opgewekte energie uit zonnepanelen en windmolens worden daar elektrische auto’s opgeladen. Na ongeveer een jaar verhuist het prototype naar Chili, om daar de eerste drie BlackGEM telescopen te ondersteunen.
Hipersense is een samenwerking tussen de Radboud Universiteit, Pasman Motoren & Aggregaten, Mecon, Incaa, Neroa en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Hipersense is mede mogelijk gemaakt door GO Oost Nederland en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.
Anderen lazen ook
