28 okt. 2014
2 minuten
Een jaar nadat hij samen met zijn Britse collega Peter Higgs als eerste Belg de Nobelprijs voor de Fysica kreeg, komt François Englert naar Leuven voor een lezing over een minuscuul deeltje met een kolossaal belang. “Ik was een beetje uit dat onderwerp toen ik de Nobelprijs kreeg, maar begrijp me niet verkeerd: die erkenning was welkom.”
"Eén van de gevolgen van de Nobelprijs’, zegy Englert, "is dat ik sindsdien heel vaak moet uitleggen wat mijn onderzoek precies inhoudt, maar dan wel ‘kort en bondig’. Dat doe ik graag, maar na een paar honderd keer wordt het wel wat vermoeiend."
Toch kijkt hij uit naar zijn lezing in Leuven. Hij onderhoudt goede banden met zijn Leuvense collega’s. "Ik herinner me dat ik in 1998 gevraagd werd om in Leuven een voordracht te geven, de gebruikelijke aanpak. Maar toen ik daar aankwam, bleken de organisatoren een soort verrassingsbijeenkomst geregeld te hebben. Ze hadden buiten mijn weten om ook mijn goede vriend en collega Robert Brout uitgenodigd, en er hing een heel feestelijke sfeer. Dat vergeet je natuurlijk niet. Ik heb ook nu nog heel goede contacten, met heel gewaardeerde collega’s als Raymond Gastmans, Walter Troost en Antoine Van Proeyen. Ik kom dus gráág naar Leuven."
Wat kan zijn gehoor daar verwachten? "Voor een algemeen publiek houd ik het bij de basisconcepten van onze theorie, zonder me te verliezen in technische details of wiskundige achtergrond, hoe belangrijk die ook zijn. Het resultaat is onvermijdelijk onvolledig, maar hopelijk wel nog inzichtelijk. Ik mik op een verantwoorde glimpse."
Het heelal opslorpen
"Je moet je publiek laten aanvoelen dat er meer is dan je kunt vertellen, maar tegelijk mag hun verbeelding geen te gekke sprongen maken. Een dame die had vernomen dat het Brout-Englert-Higgs- of BEH-boson – die term is historisch correcter dan het nog altijd gangbare Higgs-boson – voor massa zorgde, vroeg me ooit of ze toch niet te dik zou worden als ze wat van die bosonen opat. Die bezorgdheid was niet helemaal terecht."
Zij was niet de enige die moeite had met de BEH-theorie. Een rechtbank in Hawaii kreeg het verzoek de opsporing van het deeltje te verbieden, omdat die zwarte gaten zou kunnen veroorzaken, die de aarde of zelfs het heelal zouden kunnen opslorpen. Anderen spraken dan weer van een speurtocht naar het godsdeeltje. "Irritante onzin," zegt professor Englert, de handen machteloos richting hemel tillend.
François Englert gaf op 27 oktober in Aula Pieter De Somer een lezing met de titel ‘The origin of mass and the Brout-Englert-Higgs boson’. De lezing kan hier integraal bekeken worden.