Vijf miljoen euro voor onderzoek naar CO2-neutrale brandstoffen

Zeven onderzoeksprojecten op het gebied van schone productie van CO2-neutrale brandstoffen uit water en koolstofdioxide ontvangen financiering van Shell, FOM en NWO. Voor de onderzoekscall is 5 miljoen euro beschikbaar gesteld door Shell (2 miljoen euro), FOM (1 miljoen euro), NWO-Chemische Wetenschappen (1 miljoen euro) en het Algemeen Bestuur van NWO (1 miljoen euro). De call ‘CO2-neutral fuels’ maakt deel uit van het multidisciplinaire wetenschappelijk programma ‘CO2-neutrale brandstoffen’ dat is ingebed in de NWO-propositie voor de Topsector Energie 2012-2013.

Een samenvatting van elk programma is binnenkort te vinden op www.fom.nl/co2.  De volgende onderzoeksprojecten zijn gehonoreerd:

  • Computer-aided design of iron-sulfide nanocatalysts for the solar-driven conversion of CO2 to fuels
    Dr. M. Barroso (Universiteit Utrecht), prof.dr. N.H. de Leeuw (Universiteit Utrecht) en dr. J.P. Hofmann (Technische Universiteit Eindhoven)
  • Direct Production of Fuels from Captured CO2
    Dr. M.A. Gleeson (FOM-instituut DIFFER) en prof.dr.ir. L. Lefferts (Universiteit Twente)
  • Earth Abundant Materials based Monolithic Photovoltaic-Photo­electrochemical Device toward 15 procent Solar-to-Hydrogen Conversion Efficiencies
    Dr. A.H.M. Smets, dr. W.A.S. Smith, prof.dr. B. Dam, prof.dr. M. Zeman (TU Delft)
  • Photocatalytic silicon microwire membranes: efficient tools for water splitting devices
    Prof. J.G.E. Gardeniers en prof.dr.ir. J. Huskens (Universiteit Twente)
  • Plasma Chemistry at Work: efficient plasma-assisted fuel conversion through control of vibrational excitation
    Prof. G.J. van Rooij (FOM-instituut DIFFER), dr. R.A.H. Engeln (Technische Universiteit Eindhoven) en dr. W.C.M. Berden (Radboud Universiteit Nijmegen)
  • Surface Reactivity of Activated CO2
    Dr. L. Juurlink (Universiteit Leiden) en dr. M.A. Gleeson (FOM-instituut Differ)
  • Towards efficient low-temperature CO2 electrolysis
    Prof. M.T.M. Koper, prof.dr. E. Bouwman, dr. S. Bonnet en dr. D.G.H. Hetterscheid (Universiteit Leiden)

CO2-neutrale brandstoffen

De productie van brandstoffen uit CO2 en duurzame energiebronnen als zonne- en windenergie is van groot belang voor het welbekende opslagvraagstuk: bij grootschalige schone energieproductie met behulp van fluctuerende duurzame energiebronnen is opslag noodzakelijk op het moment dat we beschikken over een teveel, zodat dit kan worden gebruikt wanneer er tekort is. Pieken en dalen in de energieopbrengst kunnen worden gedempt door de energie niet direct te gebruiken, maar op te slaan in de vorm van bijvoorbeeld chemische bindingen in brandstoffen. Door bovendien CO2 in de productie als bouwsteen te gebruiken, kunnen schadelijke klimaateffecten van de wereldwijd stijgende CO2-niveaus worden verlicht. Ook kan dit economische waarde geven aan CO2.  

Beoordelingsproces

Nadat de call in het voorjaar werd geopend zijn in totaal 32 onderzoeksvoorstellen ingediend. Een internationaal panel van experts maakte daaruit een selectie van zestien veelbelovende projectvoorstellen die voor verdere beoordeling in aanmerking kwamen. De indieners van de geselecteerde aanvragen kregen tijdens een panelbijeenkomst in Utrecht de gelegenheid om hun aanvraag in een interview nader toe te lichten. Op basis hiervan stelde het panel een rapport op met beoordelingen, de prioriteitsvolgorde van de aanvragen en het honoreringsadvies. De stuurgroep van de call besloot vervolgens de prioriteitsvolgorde van het expertpanel ongewijzigd over te nemen en, gezien het beschikbare budget van vijf miljoen euro, de aanvragen op plaatsen 1 t/m 7 te honoreren.

De ingediende onderzoeksvoorstellen moesten binnen één van de volgende vier vastgestelde thema’s passen:

1. Photocatalytic approaches for CO2-neutral fuels: functional inorganic semiconductor materials,

2. Responsive matrices for CO2-neutral production of solar fuels,

3. Out-of-equilibrium processing of solar fuels en

4. Process and reactor development for the downstream synthesis of fuels or chemicals.

Het panel stelde met genoegen vast dat het niveau van de ingediende aanvragen over de hele linie van inhoudelijke subthema’s zeer hoog was. De combinatie van deze onderzoekscall en het eerdere programma ‘Towards BioSolar Cells’ uit 2010 leidt in de ogen van het panel tot een internationaal gezien zeer sterke positionering binnen het solar fuels onderzoeksveld. Het panel deed in zijn rapportage ook enkele aanbevelingen  ten aanzien van het combineren van expertise die in Nederland wel beschikbaar is, maar nog niet optimaal wordt benut.

Het overkoepelende onderzoeksprogramma ‘CO2-neutrale brandstoffen’

Voor het onderzoeksprogramma CO2-neutrale brandstoffen, opgezet vanuit het NWO-thema Duurzame Energie en afgestemd met de Topsector Energie, is een budget beschikbaar van negen miljoen euro. Het programma omvat drie onderdelen:

  • de call ‘CO2-neutral fuels’, waarvan nu vijf miljoen euro is toegekend
  • de call ‘Plasma Conversion of CO2‘, die meer op toegepast onderzoek is gericht en momenteel open staat voor aanvragen. Deze call past binnen de richtlijnen van het overkoepelende programma, maar heeft een specifiekere onderzoeksscope. Voor deze call stellen Technologiestichting STW en Alliander een bedrag van twee miljoen euro beschikbaar (deadline 3 december 2013);
  • een programma waarin twee tenure trackers aangesteld kunnen worden binnen de nieuwe onderzoekslijn solar fuels. Dit programma loopt bij het instituut voor funderend energieonderzoek Differ.

Daarnaast wordt, onder auspiciën van NWO-Chemische Wetenschappen (CW) en in samenwerking met FOM,  gewerkt aan een vervolgprogramma met de werktitel ‘Bio-geïnspireerde energieopslag in chemische bindingen’. Dit programma is opgenomen in de innovatiecontracten 2014-2015 voor de Topsectoren Chemie en Energie.

Voor meer informatie zijn de volgende websites te raadplegen:

Over het gehele onderzoeksprogramma ‘CO2-neutrale brandstoffen’ www.fom.nl/live/onderzoek/Onderzoekssubsidies/overige_fom_subsidies/artikel.pag?objectnumber=218999&referpagina=23505

Over Shell: http://www.shell.com/

Over FOM: http://www.fom.nl/

 Over NWO: http://www.nwo.nl/

Over Differ: http://www.differ,nl/

Televisieprogramma Labyrint zond op zondag 24 november een item uit over CO2 als brandstof: www.wetenschap24.nl/programmas/labyrint/labyrint-tv/2013/november/CO2.html