Zwitserse, Franse en Duitse wetenschappers ontwikkelen kunstmatige mini-insectenogen (video)

Op basis van onderzoek naar de werking van insectenogen hebben wetenschappers uit Zwitserland, Duitsland en Frankrijk voor het eerst een werkend kunstmatig samengesteld miniatuuroog ontwikkeld en gebouwd. De EU heeft 2 miljoen euro subsidie toegekend aan het Curvace-project voor de ontwikkeling van ‘mini-insectenogen’, die grote mogelijkheden bieden voor mobiele robotica, slimme kleding en medische toepassingen.

In de toekomst zou het kunstmatige facetoog kunnen worden ingezet op gebieden waar panoramische bewegingsdetectie cruciaal is. Flexibele kunstmatige facetogen kunnen bijvoorbeeld rondom een auto worden bevestigd om obstakels op te sporen bij toepassingen als parkeren en automatische besturing, of om voertuigen of personen te detecteren als die te dichtbij komen.

Slimme hoofddeksels

Ook in Micro Air Vehicles (MAV, een soort microdrones) zijn ze te gebruiken als visueel hulpmiddel om botsingen te voorkomen (bijvoorbeeld bij het landen of om tijdens reddingsoperaties obstakels te vermijden). Door hun geringe dikte en hun flexibiliteit kunnen ze in weefsels worden ingebed, zodat slimme kleding en slimme hoofddeksels slechtzienden kunnen helpen om obstakels te omzeilen. In intelligente woningen kunnen flexibele kunstmatige facetogen aan muren of meubels worden bevestigd om beweging te detecteren. Mogelijke scenario’s zijn het voorkomen van ongelukken voor ouderen of kinderen.

Vondsten van Moeder Natuur

Vicevoorzitter van de Europese Commissie Neelie Kroes: "De natuur doet ons voor uiteenlopende problemen allerlei uiterst geavanceerde oplossingen aan de hand. De onderzoeksprogramma’s die de EU financiert, bieden ons de inspiratie, het begrip en de mogelijkheid om op industriële schaal de geweldige vondsten van Moeder Natuur te repliceren en daarmee het leven van onze medemensen gemakkelijker te maken."

Drosophila

De kenmerken en functies van het facetoog zijn geïnspireerd op het oog van de Drosophila-fruitvliegjes en andere geleedpotigen. Het oog is een klein cilindrisch voorwerp met een diameter van 12,8 mm en een gewicht van 1,75 gram. Het bestaat uit 630 deeloogjes (‘ommatidia’ geheten) in 42 kolommen van ieder 15 sensoren. Elk ommatidium bestaat uit een lens (172 micrometer) met een elektronische pixel (30 micrometer). Deze sensoren hebben geavanceerde optische eigenschappen, zoals een panoramisch gezichtsveld zonder vervorming van 180 bij 60 graden en een grote scherptediepte. Ze kunnen functioneren bij zeer uiteenlopende belichtingscondities.

Het Curvace-project is gefinancierd in het kader van het open programma FET van de Europese Commissie. ‘FET open’ maakt deel uit van Excellent Science, een onderdeel van Horizon 2020, het kaderprogramma van de EU voor onderzoek en innovatie. FET stimuleert innoverende ideeën, zoals onderzoek in samenwerking naar nog onontgonnen, visionaire terreinen van wetenschap en technologie, waar de risico’s groot zijn.

Bij het project zijn vijf instellingen betrokken: de École polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL) in Zwitserland, de Universiteit van Aix-Marseille en het Centre national de la recherche scientifique (CNRS) in Frankrijk, en het Fraunhofer-Institut für Angewandte Optik und Feinmechanik IOF en de Universiteit van Tübingen in Duitsland, die gedurende 45 maanden samenwerkten (van 1 oktober 2009 tot 30 juni 2013). Het project beschikt over een budget van 2,73 miljoen euro, waarvan 2,09 miljoen euro afkomstig is van de EU.

De resultaten zijn gepubliceerd in de Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America.