Vraag over veiligheidsfunctie

Vraag: Is het toegestaan om een veiligheidsfunctie (VHF), die nu voorzien is van een sleutelschakelaar, te vervangen door een schakelaar met een pincode?

Het gaat erom om toegang te krijgen tot een gebied met draaiende machines, waarbij er een kans is op verklemming en snijwonden (verlies van vingers, ledematen). Met de VHF wordt toegang gegeven tot een gebied met draaiende machines, normaliter is er alleen toegang tot deze machines bij stilstand. Nu stopt de lijn als de toegangspoort wordt geopend. Na het sluiten van de poort, kan door een derde persoon de machines weer worden opgestart. Nabij de modulen zijn ook noodstop trekkoorden aanwezig. Door gebruik te maken van de sleutelschakelaar (met pincode) kan men het gevaarlijke gebied betreden, zonder dat de machines uitvallen of dat een derde persoon hierbij aanwezig is. Er dan is ook geen sprake van een veilige hold-to-run.
In feite overbrugt men met deze sleutelschakelaar een noodstopfunctie.

Antwoord:
Deze handelswijze moet ik u helaas sterk afraden omdat dit in strijd is met de Machinerichtlijn 98/37/EG Bijlage I paragraaf 1.2.5. Hier is duidelijk een andere werkwijze voorgeschreven.

De nieuwe Machinerichtlijn (2006/42/EG) geeft in Bijlage I paragraaf 1.6.1 de volgende voorwaarden voor onderhoud:

1. De afstel- en onderhoudspunten moeten zich buiten de gevarenzones bevinden.

2. Afstelling, onderhoud, reparatie en reiniging moeten kunnen plaatsvinden als de machine tot stilstand is gekomen.

Indien aan één of meer van bovenstaande voorwaarden om technische redenen niet kan worden voldaan, moeten maatregelen worden genomen om te waarborgen dat deze verrichtingen veilig kunnen worden uitgevoerd (zie punt 1.2.5).

In punt 1.2.5. worden de voorwaarden gesteld voor het verrichten van genoemde handelingen bij verwijderde hekken en/of overbrugde beveiligingen.

Als de machine voor bepaalde handelingen moet kunnen functioneren met een verplaatste of verwijderde afscherming en/of een uitgeschakelde beveiligingsinrichting, moet de functiekeuzeschakelaar voor de bedienings- of bedrijfsmodus tegelijkertijd:

1. alle andere bedienings- of bedrijfsmodi uitschakelen;

2. de werking van gevaarlijke functies uitsluitend mogelijk maken door middel van bedieningsorganen die onafgebroken moeten worden bediend;

3. de werking van gevaarlijke functies alleen mogelijk maken in omstandigheden met een verminderd risico en daarbij elk gevaar ingevolge aan elkaar geschakelde regelingen voorkomen;

4. de werking van gevaarlijke functies door gewilde of ongewilde invloed op de sensoren van de machine, onmogelijk maken.

Indien aan deze vier voorwaarden niet gelijktijdig kan worden voldaan, moet de functiekeuzeschakelaar andere beschermingsvoorzieningen in werking stellen, die zijn ontworpen en gebouwd om een veilige werkruimte te garanderen.

Verder moet de bediener vanaf de bedieningspost het functioneren van de onderdelen waarop hij invloed uitoefent, kunnen beheersen.

Conclusie:

De Machinerichtlijn stelt op het punt van afstelwerkzaamheden met een draaiende machine in paragraaf 1.2.5 duidelijke eisen. Kort gezegd komt het hierop neer: 1) De machine wordt met een vergrendelbare keuzeschakelaar in afstelmodus gezet. 2) Op dat moment is automatische besturing uitgesloten. De operator neemt een Hold-to-run schakelaar (bij voorkeur 3-standen) en drukt deze in. 3) De machine kan alleen met een veilige snelheid of stap voor stap draaien door een speciale veiligheidsvoorziening. 4) Als interne sensoren worden geactiveerd ontstaat er geen gevaarlijke werking van de machine.
De machinefabrikant kan het beste een machine ontwerpen waar de afstelpunten buiten de gevaarlijke zone zitten. Als er toch werkzaamheden worden uitgevoerd met een draaiende machine in de gevaarlijke zone moet hij hiervoor de genoemde voorzieningen treffen ongeacht het feit dat de afsteller goed is opgeleid. Ook een goed opgeleide afsteller met alle diploma’s loopt een zeer groot risico om door een draaiende machine te worden verwond.
De oude en nieuwe machinerichtlijn kunt u downloaden op: www.newapproach.org

Dit antwoord is afkomstig van:
FUSACON B.V., Functional Safety Consultants Nederland
Vogelenzangseweg 20, 4124 AS HAGESTEIN
E : info@fusacon.nl
P : +31 (0) 347 352 519
F : +31 (0) 877 843 520
W : www.fusacon.nl